HET REPUBLIKEINS GENOOTSCHAP

____________

Duidelijk is geworden dat Willem-Alexander weinig heeft opgehad met het goedkeuringsrecht van
de volksvertegenwoordiging. De timing van zijn huwelijksaanzoek, net als van de erop volgende gebeurtenissen,
toont aan dat hij een voldongen feit schiep.
Zijn korzelige New-Yorkse uitval demonstreert bovendien dat hij, terwijl de premier al een andere koers voer,
nog trachtte aan te sturen op de aanwezigheid van Jorge Zorreguieta bij zijn trouwerij.
Waarom anders die onbekookte poging het beeld van de Argentijnse junta te nuanceren?
Ondanks het 'blije einde' van dit treurspel, het stralende kroonprinselijk paar in en voor het paleis Noordeinde,
stempelt de gang van zaken ook de Oranjes tot verliezers.
Weer is gerede twijfel ontstaan aan hun constitutionele onberispelijkheid, temeer daar we niet weten
welke rol de koningin zelf heeft gespeeld.
Bezochten de Zorreguieta's Huis ten Bosch met instemming van de premier, of was dit particulier initiatief?
Het is een van de vele onbeantwoorde vragen.

Doctrine en praktijk van de ministeriële verantwoordelijkheid , hoeksteen van de constitutionele monarchie,
zijn ook een permanente bron van wantrouwen, achterdocht en achterklap – en dus een potentiële crisisfactor.
Tegenover het argument dat de constitutionele monarchie de nationale eenheid schept die de,
per definitie conflictueuze, parlementaire democratie mogelijk maakt, staat op z'n minst de vaststelling
dat de monarchie de democratie niet zelden dwarsboomt.

Maar het voldongen feit van de verloving beëindigde voorspelbaar, ieder debat eer het kon beginnen.
Nog vrijdagavond , prees heel Den Haag de voortreffelijke uitkomst:
pril geluk, een onbezoedeld nationaal blazoen, gehoorzame Oranjes, juichende onderdanen, een opgeluchte politieke kaste.
Soeverein, met chirurgische precisie, benutte Kok de door hem bedongen ruimte.
Zijn spin doctors deden en doen de rest.
Het democratisch deficit blijft, maar er lijkt geen gedonder van gekomen.
Koks politiek puntgave optreden in deze zaak is, paradoxaal genoeg, het best denkbare argument
voor de principiële meritocratie van een republiek. Kok for president!

Tot slot nog even Máxima, de nu alom bewonderde aanwinst voor de Firm: warm, spontaan, goedlachs,
een aangenaam contrast, heet het al, met de stijfheid, de kilte soms van de echte Oranjes.
Het doet denken aan de vroege Diana, over wie hetzelfde werd gezegd.
Ongetwijfeld onbedoeld ontpopte deze 'reddende engel' zich tot rivaal van de echte royals,
die zij al snel in populariteit overtrof.
En toen ging het verschrikkelijk mis. Máxima is een zoeter lot vergund.

H.J. Schoo, de Volkskrant, 4 april 2001

____________